notes 3

"Thoughts and remarks" zijn aantekeningen die ik begon in 1986 in een "werkboek".
(derde pagina)

26/2/04 - "I SEE THE SUBJECT..." (NEWTON) -

"I see the subject constantly before me and wait 'till the first dawnings open slowly, by little and little, into a full and clear light"
(Isaac Newton, 1664)

26/2/04 - "..HE MADE IT HIMSELF.." (NEWTON) -

"I asked him where he had it made, he said he made it himself, & when I asked him where he got his tools said he made them himself & laughing added if I had staid for other people to make my tools & things for me, I had never made anything..."
(Newton, uit "Isaac Newton", James Gleick)

13/3/04 - ZINSBEGOOCHELING -

Gerard en ik schrokken beiden (do j.l. bij Cineco) toem we voor het eerst de FT_01-beelden op ware grootte geprojecteerd zagen. Wat onscherp! Fuzzy! Waar moet het publiek naar kijken, komt dit wel over?
Het vreemde is dat we beide stukken (± 30" elk) al eerder in dezelfde grootte op computerbeeldscherm (VHS-tape) gezien hadden. Daarbij had ik óók nog rare ervaringen: bv. dat het heel erg snel ging en héél kort was. Later keek ik met Gerard erbij weer, en toen was het niet meer kort.
Ik vraag me af of die zinsbegoochelingen onstaan door onderdrukte angsten als je film bijna klaar is.

30/4/04 - KAN EEN EEND TOT 5 TELLEN? -

Er zwom een eende-kuikentje in de parkvijver.
Was het dezelfde die ik gisteren, luid piepend, voorbij had zien komen in z'n eentje? Het leek of ie z'n moeder kwijt was. Zo klein en zo alleen...
Maar daar zag ik de moeder-eend met nog 3 of 4 kuikens. Ze maakte continue geluiden om de boel bij elkaar te houden. Je kon niet goed zien of de kleintjes wel goed opletten. Soms bleef er eentje achter, als de rest de hoek om ging. Ma moest voortdurend redderen om ze bij elkaar te houden. En kon ze wel tot 5 tellen vroeg ik me af.
Ik kreeg het beeld voor me van een moeder (zonder handen, alleen vlerken) met een vijfling, halfjaar oud, maar al in staat tot lopen, en dat op straat....

20/6/04 - NABOKOV MET LICHT EN KLEUR -

"De koude schittering van een late namiddag vervulde de herfstige lucht; de scherp omlijnde blauwe schaduwen van de jonge bomen strekten zich uit langs het zonnige grasveld, allemaal in dezelfde richting als of ze angstig keken wie het eerst de witte zijmuur van de tuin zouden bereiken."

"Over het glimmende zwarte asfalt lag een vlies van vage vermengde kleuren, waarin hier en daar heldere scheuren en ovale gaten, gevormd door regenplassen, de oorspronkelijke kleuren van diepe weerspiegelingen openbaarden - een vermiljoenrood diagonaal lint, een kobaltblauwe wig, een groene spiraal - verspreide glimpen van een wereld-op-haar-kop, van een duizelingwekkende geometrie van edelstenen. Het kaleidoscopische effekt gaf het idee dat iemand nu en dan het asfalt schudde om de combinatie van de ontelbare kleurige stukjes te veranderen."

"Op dat ogenblik snelde de zon over de zachte onderbuik van de hemel, vond een spleet en brak er stralend doorheen. De lage bomen langs het pad reageerden onmiddelijk met al hun vochtige druppels van licht. Het grasveld begon op zijn beurt te schitteren. De kristalheldere vleugel van een mus flitste in de vlucht voorbij."

"Ze liep haastig over het spiegelende trottoir naar de taxistandplaats. De zon trof de lange regenstralen en deed ze als het ware schuin neervallen, en even later werden ze goudkleurig en stil. Steeds opnieuw sloeg de zon toe, en de ontredderde regen vloog nu in enkele vurige druppels en het asfalt weerkaatste iriserende paarse beelden...."

(uit: "Heer Vrouw Boer", Vladimir Nabokov.)

20/6/04 - SPINOZA ZEI: -

Het meest diepzinnige kan alleen in beelden worden uitgedrukt.

25/3/04 - EINDPUNT -

De film is bijna klaar, op het genereren van de grote beelden en het overzetten op film 35 mm na. Ik heb niets meer te doen!
Wil een boekje maken over het maken van de film. Ik heb veel beelden vanaf het prille begin, die beelden alleen zeggen al veel over de ontwikkeling.

>Onderwerpen:

Programmeren.
Wat gaat automatisch, wat komt van jezelf?
Kleur.
De kleurruimte in de computer en de betrouwbaarheid ervan. (stabiel)
Tijd.
Bewegende beelden en tijdservaring. De mogelijkheid om zó eenvoudig de tijd op te rekken of te krimpen.
Vingertoppen-gevoel.
De interface. Code, commando's, grafische interface.
Chaos-Orde.
Starten in chaos, eindigen ergens tussen chaos en orde.
Contrôle.
Hoe hou je de boel in bedwang, hoe beheers je het beeld-materiaal.
Antw.: Maak de ruimte voor het beeld zo groot mogelijk, zodat het nog net te overzien is.
Bij mij werd het een twee-dimensionaal schema, waarin ik de 2 belangrijkste parameters kon uitbeelden.

27/5/04 - ZWERK-PREMIÈRE -

Ik woon midden in een stad, en probeer wat me daar ontbreekt, zelf te maken.
Dat is de drijfveer.
De film is met een computer gemaakt, maar toch is het zo dat bijna alles er met mijn beide handen is ingezet. De computer is een automaat, een slaaf. Hij moet gehoorzaam zijn. En dat was hij.

2/9/04 - WERKPROCES: IDEËEN <-> TECHNIEK -

Titel nieuwe film: "Dawn" ?
Lijkt me wel wat om daarmee als thema te werken. Maar de praktijk gaat meestal zó, dat bij het ontwerpen van beelden de gebeurtenissen je andere, ongewilde kanten opsturen. Daar tegenin streven is niet goed. De betekenis is dat de techniek (ik bedoel: wat mogelijk is binnen de gekozen technische mogelijkheden, wat weer samenhangt met de reeds ontworpen en niet eenvoudig te wijzigen software) soms aangeeft dat de beelden die in je hoofd leven niet met deze middelen te realiseren zijn.

3/9/04 - STEINA VASULKA ON FILM AND MUSIC -

"Usually, visual material wants to go forward. In film and video-making you don't want to see the same image twice - you don't want repetition..., but in music, everything is always repeated. ...."

22/10/04 - ESSENTIE -

Het komt eigenlijk hier op neer..
De mens heeft maar een beperkt zicht op wat is, wat bestaat. Je moet tasten..
De essentie is niet te zien, ook niet te verdragen, te overleven. Het wezenlijke kan alleen druppel voor druppel binnenkomen, om omgezet te worden tot dat wat je als mens wel kan bevatten.

22/10/04 - 3 POSITIES VóóR EEN SCHILDERIJ -

De kwaliteit van een schilderij kun je testen door het te bekijken:
1. op grote afstand
2. op 2 meter afstand
3. vlakbij
In alle drie gevallen moet het goed en interessant blijven.
Een ander keurmerk van goede kunst is dit:
- eerst zie (bij muziek: hoor) je iets
- dan zie je details
- dan zie je meer details en gelaagdheid

19/11/04 - IETS UIT NIETS -

Iets uit niets maken, dat is het, heb ik wel eens beweerd.
Je moet dat woord niets niet te snel gebruiken.
Want als je thuis komt en weer aan het werk wil, dan staat dat niets op jou te wachten en slaat je voor je het in de gaten hebt volkomen lam.

16/12/04 - KUNST IS: -

Kunst is: wat door wat voor middel dan ook probeert iets te onthullen van wat normaal niet te ervaren is. )*
Wat is dan de verhouding kunst <-> drugs?
Waarschijnlijk dat bij kunst het verstand op peil blijft en dat het ook de sociale samenhang in de maatschappij respecteert.

Het kan me niet zoveel schelen of ik nou kunstenaar ben of filmmaker of een technicus die uit de boot is gesprongen om zijn eigen dingen te doen.
Als je kunt zeggen: "O, what a beautifull world." , zoals een Amerikaanse jazz-musician op leeftijd deed, dan heb je een glimp opgevangen van "dat wat normaal niet te ervaren is".

)* Dat wat normaal niet te ervaren is: het contrast tussen schoonheid, lelijkheid; overvloed en gebrek; variatie en eindeloze eentonigheid; etc.

17/12/04 - FLAUBERT OVER KUNST IN DE TOEKOMST -

Flaubert schrijft in 1852:
"dat de beeldende kunst iets zou kunnen worden wat het midden houdt tussen wiskunde en muziek"

27/12/04 - DE SPIEGELWERELD VAN SAUL STEINBERG -

In het Langerakpark ineens die spiegelwereld van Saul Steinberg gezien!
Tot nu toe zag ik in water wel spiegelingen, maar ik zag elk object afzonderlijk.
Nu zag ik alle dingen in samenhang waardoor het een wonderlijke wereld werd, waarvan er ook nog ontelbare andere zijn.
Het laagje ijs op het water weerkaatste het verticale sterker als het horizontale, waardoor de spiegelbomen veel "verticale takken" kregen.
In zijn boekje zijn de woorden van Steinberg heel compact. Misschien is dat New-York.
Hij benadrukt niet dat zijn waarnemingen en werken mysterieus zijn. Maar onder die ingehouden stijl zit een druk van mysterie!
Net als componist Ligeti komt tekenaar Steinberg uit het gebied Oost-Hongarije/Roemenië.
Ik proef overeenkomsten. Een sterk gevoel voor een realiteit achter de alledaagse realiteit.

1/1/05 - SOME STATEMENTS -

De zin van het "naamloze beeld" is dat door het ontbreken van een naam een onzekerheid (een ruimte ook) ontstaat over de betekenis. Juist die twijfel geeft de mogelijkheid meer te zien dan anders, dan normaal.
Bijvoorbeeld: De manier waarop veel vogelkenners omgaan met hun onderwerp. Naar vogels kijken wordt "spotten", aantallen registreren, alles zoveel mogelijk uitgedrukt in tabellen, namen en getallen. Voor verwondering blijft dan niet veel ruimte over. (Denk aan kleuren, vliegstijlen, groepen vogels en hun ordening in de lucht, de vogelzang, etc. etc.)
Statements and questions:
1) Abstract and non-narrative film will not blossom (alas!) in the near future.
2) Names and words are nescessary in human society, but at the same time obscure the sight on essentials in the universe.
3) a) Does a cloud exist? It originates somewhere, is blown through the sky, changing shape all the time, and vanishes (and you can not touch it)
3) b) Does something exist what not exists eternally? Does a human exist?
4) Not all what exists can be expressed in words, in language. How large is the area of things which can not be expressed in words?

21/6/05 - MAAN -

Een choreograaf uit Samoa zegt: "De schoonheid van de maan is juist dat je haar niet kent"

21/6/05 - DICHTEN -

(Uit interview met Zweedse dichter Lars Gustafsson) (Volkskrant 17/6/05)
".....En het kan gebeuren dat alles blijft zweven.
Er zijn veel gedichten die ik níet heb geschreven. Dat ging dan zo.
Ik schreef wat regels, las ze over, en haalde er een weg.
Maar als ik die regel weghaal, zag ik, moet ook de vorige weg. Enzovoorts.
Plotseling is dan het hele gedicht verdwenen....."

3/7/05 - DE HORIZON: RECHT OF KROM? -

Het 1e of 2e axioma van de meetkunde is:
"twee evenwijdige lijnen snijden elkaar in het oneindige"
of:
"een rechte lijn gaat door het oneindige"
Hoe kan dan het volgende:
1. Je staat in een grote vlakke woestijn en kijkt naar de horizon, een rechte lijn. Nu draai je om je vericale as, ziet de horizon steeds als een rechte lijn, maar als je terug bent in je startpositie sluit de de rechte lijn naadloos aan: het is een cirkel! (van binnenuit gezien)
2. De horizon is niet een rechte lijn! Als je met een raket vanaf je plek omhoog schiet, zal de horizon langzaam gaan krommen. Na een tijdje zie je een complete cirkel (bol): de aarde.
Aan het strand staande, kijkend naar de horizon zie je dus een bijna-rechte lijn. Op een duin staande is de minieme kromming weer net iets groter.
(Hier heb ik dus jaren over gedaan om het te begrijpen. Omdat (althans in Nederland) de horizon als een soort superrechte lijn word ervaren. Het denkbeeldige experiment in 2) lost alles op).

24/7/05 - WAT IS KUNST -

Kunst in zijn totaal is een "structuur" die probeert de schepping in een zo'n groot mogelijk formaat te doordringen en te bevatten, en draagt daardoor bij aan een geestelijke groei van de mens(heid).

5/8/05 - BRAKHAGE OVER GELUID BIJ FILM -

Boek: Essential Brakhage/ The Seen /
...."Why didn't you use music to add to the contemplation in this film?" (Text of Light)
"Well, because it would distract and be redundant and cut back seeing. All sound that does occur in sync, or intentional relationship with music, does diminish sight."

3/9/05 - KUNST: PASSIEF/ACTIEF -

Er is eigenlijk niet veel verschil)* tussen het (actieve) maken en het (passieve) ondergaan van kunst.
Als je een film ziet en gegrepen wordt, ervaar je hetzelfde als de auteur, toen die "zag dat het goed was".
Als jezelf (denkt dat je) iets bizonders maakt, hoop je dat de latere kijker dezelfde ervaring heeft
als jezelf op dat moment.
Nog een overeenkomst is: het zoeken.
Een goed boek, goede muziek; in de boekhandel, bieb, op internet, in de krant.
Soms kom je niets tegen en is al het lopen, kijken, googlen en bladeren vergeefs!
Het zelf maken bestaat ook voor 90% uit: zoeken.

)* Er ís wel verschil: de maker moet twijfel en wanhoop doorstaan; de ontvanger veel minder.

16/10/05 - GELAAGDE BEELDEN -

(Zie ook: "BEWEEG DE CACTUS!")
Een dubbel beeld: het 1e normaal van contrast, het 2e contrast 1/2 tot 1/3.
Als het tweede beweegt komt het ineens naar voren, het oog detecteert de beweging
en ziet de contouren ineens naar voren komen.
Dat is een verrassing, je ziet ineens een 2e laag: het beeld bevat meer dan je vermoedde.

23/10/05 - HET ONZICHTBARE OOG -

Verreweg het aantrekkelijkste (mooiste) van film is: "het onzichtbare oog".
In de eerste plaats maakt film het mogelijk van dichtbij gebeurtenissen
te zien die je normaal niet kunt zien zonder angst of schaamte.
Daarom zijn geweld en sex vaak een onderwerp in film.
Wat normaal als tegen de omgangsvormen geldt: het langdurig aankijken
van een ander mens, is in film geen probleem.
Maar het magische van het "onzichtbare oog" komt pas naar voren als dit oog
beweegt, als je voelt dat een (ook onzichtbare) geest de positie van de lens
verplaatst, iets volgt in beweging, of zich juist afwendt.
Deze gestuurde beweging komt van regisseur/cameraman. Maar als het goed gedaan is
is er geen moment dat je aan die personen denkt.
Het is een magische geest die je verleid om mee te kijken naar wat hij ziet.
Vooral Russische filmmakers zijn hier goed in. (Tarkovsky, Sokoerov)
maar ook bv. Frans Zwartjes en Cassavetes

9/1/06 - CITAAT EINSTEIN -

"De intuïtieve geest is een godsgeschenk, en het rationele verstand is een trouwe dienaar.
Wij hebben een maatschappij geschapen die de dienaar vereert en het geschenk is vergeten."
(Albert Einstein)

20/1/06 - BEELD EN GELUID: TIJDKUNST -

Het (menselijk) oog is gevoelig voor een bepaald soort beeld. En het is niet alleen het oog zelf, maar vooral het daaraan verbonden deel van de hersenen, dat bepaalt wat snel naar binnen gaat en "begrepen" of geaccepteerd wordt en niet als "probleem" wordt ervaren. Daar tegenover staan de probleembeelden.
Je zou het een kwestie van harmonie kunnen noemen: In de muziek wordt b.v. "vals" als een probleem ervaren. De componist die niet-harmonische klanken gebruikt weet wat hij doet: hij wil afstand scheppen, of is een contrast aan het opbouwen tussen valsheid en samenklinken.
Hetzelfde geldt dus voor beeld, bewegend beeld.
Alleen is hier het aantal dimensies groter dan bij geluid.

24/1/06 - BEWEGING -

Het woord "beweging" betekent op zijn simpelst dat een object van de ene naar de andere plaats "beweegt".
Maar je kunt ook denken aan een proces dat bezig is.
(B.v.: "Er zat eigenlijk weer beweging in de zaak...")
Maar er zijn ook andere woorden die aan beweging verwant zijn: ontluiken, verouderen, groeien, oplossen,
uitkristalliseren, verschijnen en verdwijnen, ontstaan, dansen, wervelen, transformeren, verdampen en condenseren,
branden en uitdoven, omzetten.

25/1/06 - IK BEN EEN BOOTJE.. -

Ik ben een bootje op de oceaan van het leven.
Mijn intuitie is het zeil, mijn verstand het roer.
En de wind is God.

18/2/06 - UNIVERSUM, EEUWIGHEID -

"Volgens Gustafsson sliep God eerst 20 millioen jaar lang in een afgelegen hoek van het universum voordat ze wakker werd.
"Ze zweefde als een reusachtige schermkwal, dertien parsec in doorsnede en prachtig om te zien met haar roze, groene en diepblauwe kleuren die onder de doorzichtige buitenkant voortdurend van toon veranderden. Heel de bodemloze ruimte verleende zij, lichtjaren in alle richtingen, een soort frisheid." "
(Buiten-citaat: Marjolein Februari, Vlkskr. dd. 18/2/06.)
(Binnen-citaat: Gustafsson, De dood van een imker.)

27/2/06 - FILMMAKERS ZIJN VISUELE ANALFABETEN -

Enkele citaten uit een interview met Peter Greenaway in Zine #2 (maart `06, Filmmuseum):

"Elke film ooit gemaakt, is gebaseerd op tekst, dus we hebben nog nooit "echte films" gezien, alleen 110 jaar geillustreerde tekst: Godard, Scorcese of Griffith, het is allemaal hetzelfde."

"De technologie heeft zich in korte tijd enorm ontwikkeld, terwijl ze zich nauwelijks autonoom kan uitdrukken. Ik ben opgeleid tot schilder. Hadden we maar een filmkunst uitgevonden die tweeduizend jaar schilderkunst erkent en begrijpt! Maar de meeste filmmakers zijn visuele analfabeten, en dat is bizonder tragisch."

"Films zijn het meest geslaagd als ze niet proberen iets anders te zijn en alleen maar hun eigen grenzen onderzoeken. Dit soort zelfbewuste films is vreemd genoeg nauwelijks te vinden. Iedereen probeert de werkelijkheid na te bootsen, zelfs in sciencefiction."

"We moeten ons op dezelfde manier met filmkunst bezighouden als met de negentiende-eeuwse roman of de negentiende-eeuwse symphonie: werken waarin alle kennis die je over jezelf en het medium hebt opgedaan samenvalt."

14/5/06 : - MUZIEK: BACH EN CESAR FRANCK: HET DOORBREKEN -

Bach, vooral Dass Wohltemperierte Klavier I en II en de Goldberg-variaties houd ik van. En dan vooral van de langzame stukken en bij voorkeur in mineur.
Pas ontdekt op mijn tapeje met de Glenn Gould - Gouldberg-variations: nr. 26 (tapecounter 406 - 480). Het bizondere van dit stuk is (behalve dat het langzaam is) dat er 2x een suggestie van einde is: ik denk dan, jammer, nu al afgelopen. Maar het gaat door! Het is alsof je door een muur heenbreekt en in een nieuwe wereld belandt.
Iets soortgelijks ervaar ik bij "Variations Symphoniques" van Cesar Franck (een EP-tje dat ik al sinds mijn 20e heb). Hierin gaat het niet in het overschrijden van de tijd, maar van de diepte. Ergens midden in het stuk (begin B-kant) gaat een Cello steeds dieper in de klank. Net als je na een frase denkt: nee het kan niet dieper: gebeurt het toch. En dat nog 2 of 3 maal.
Ben nog even gaan luisteren: het is geen Cello die zo laag gaat, maar een groep alt-violen. Het is wsch. de mooiste muziek die ik ooit zal horen. Dit deel van de plaat heb ik totaal grijs gedraaid, ik moet een nieuwe halen! Bovendien, terwijl de violen steeds lager gaan, (hoor ik nu voor het eerst) gaat de piano steeds omhoog tot het maximum.
Het deel wat er na komt kan me gestolen worden.
Hier was iets en is iets!

20/5/06 : - FRITS VOGELS OVER MIME ETC.-

Frits Vogels in zijn juist verschenen boek: "Grif van Studio tot Landschap":
"Een volgbaar verhaal staat de directe overdracht van het beeld in de weg: de vertelling wil gevolgd worden, ongeacht de vorm."

11/6/06 : - GROOTHEDEN IN DE FILMS VAN FRANS ZWARTJES -

Grootheden die een wezenlijke rol spelen in de films van Frans Zwartjes (icoon van de Nederlandse Experimentele film) en die ik nu van grote afstand heel helder kan zien:
- het filmoog: keuze van lens.
- de beweging van het filmoog. Alle beweging is expressie van Zw.
- de montage, het ritme.
- de acteurs die "poppen" zijn en zwijgen.

7/7/06 : - NIET BRUTAAL.. -

Ik ben niet brutaal.
Geen bruut met geweld.
Geen aal die, slijmerig, door alles heen glijdt.
Ik ben bescheiden.
Ik heb een ei tussen besch en den.
Ik broed erop, met geduld, verwachting, tot het uitkomt.

21/8/06 : - VISUELE SHOW DOOR VISSEN -

Zittend op een bank langs de Heemraadsingel zie ik in het vlakke water (de wind is gaan liggen) een paar witte kringen. Gaat het regenen? Nee, het is alleen op de kop van de singel dus het zijn geen waterdruppels die het veroorzaken. Het moeten dus vissen zijn, grote en kleine zo te zien aan de omvang van de cirkels, en een hele groep. Het spel (een vissenfeestje 's middags om half-vijf?) gaat lang door. Het lijken witte knipperlichten op het wateroppervlak, en het is prachtig dit te zien temidden van het gedruis en gedreun van de stad. (Kwartier later begint een behoorlijk onweer, door de vissen voorvoeld.)

28/8/06 : - SUN, CLOUDS, TREE, WIND, WALL -

Abstracte film op de muur van mijn voorkamer.
Alleen veroorzaakt, gratis, door bovengenoemden.
Heb digitale camera nodig om dit op te nemen en dan bewerken in de computer

29/9/06 : - KORT, VER, AFSTAND! -

Ik houd van kort, ik houd van ver, ik houd van afstand.
En ik weet niet waarom!

7/11/06 : - WORK IN PROGRESS -

FT_02: Zoals een violist niet zal proberen een trompet-geluid voort te brengen, zo streef ik na met mijn instrument (de zelfgeschreven software, mijn zelfgebouwde instrument) zoveel mogelijk de eigenheid ervan te laten zien. De beelden en sequenties moeten passen bij de inherente structuur van het instrument.

8/12/06 : - TIJD EN RUIMTE -

In een boekbespreking in Cicero, De Volkskrant (Meir Shalev: Russische roman) formuleert Michaël Zeeman mooi compact het volgende: "Wie het verleden niet afzondert van het heden, noch het elders van zijn omgeving, leeft in een betoverde wereld."

6/2/07 : - CAMERA - MENSENOOG -

1.) Naarmate de digitale camera-techniek vooruit gaat, en steeds meer mensen met een goedkoop cameraatje of hun mobiel kunnen filmen, wordt het steeds interessanter om het menselijk oog met met de dig.cam te vergelijken.
Het menselijk oog ziet alleen in het midden scherp, maar daar wel heel erg scherp. Naar buiten toe wordt alles waziger. De hoek die we overzien is veel kleiner dan die van de normale (niet groothoek- , niet tele-) lens van de foto- of filmcamera.
Bewijs hiervan is oa. dat mensen die in de bioscoop naar een film kijken hun ogen voortdurend bewegen om de ontwikkelingen in de film te volgen. Vaak zij dat de gezichten van de acteurs. (Daar is onderzoek naar gedaan, mbv. een apparaat wat oogbewegingen kon registreren.) De film levert meer beeld dan het oog kan zien, de kijker moet kiezen uit wat op het doek geprojecteerd wordt.
Het mooie van deze oog-eigenschap is, dat we bij een ander mens aan zijn ogen vrij precies kunnen zien waar hij/zij naar kijkt. (Oog-contact).
Het cameraoog is dus meeromvattend dan het mensenoog.

2.) Een experiment (misschien al gedaan):
Iemand heeft 2 synchroon gekoppelde cameraatjes op zijn hoofd, gemonteerd in hoed/pet/muts.
De LCD-schermpjes zijn gemonteerd aan de voorzijde van een bril met sterke lenzen, zodat de drager op deze korte afstand de beelden scherp ziet.
Verder zit er in de bril een instrument wat de oogstand steeds opvangt en doorgeeft aan de cameralenzen.
Zo kan iemand een soort spontane docu maken, of liever gezegd: laten zien wat en hoe(!) hij ziet. Het resultaat is een stereofilm. Niet moeilijk te vertonen met 2 synchrone beamers en polaroid-filters. Je ziet écht wat de ander gezien heeft.
Is dit waar? Want we zien toch eigenlijk met onze hersenen.
Het is waar. De hersenen interpreteren wat via de ogen binnenkomt en daardoor wordt de volgende oogbeweging bepaald.
Door zo'n filmpje te zien, dring je door in het visuele hersengedeelte van de persoon die het gemaakt heeft.
Maar het zou kunnen dat het moeilijk kijken is naar het geprojecteerde beeld hiervan, omdat het in feite niet meer nodig is om de ogen te bewegen zoals bij een normale film. Want dat heeft de drager van de camera al gedaan!

3.) Experiment om de hoek te bepalen waarbinnen het mensen-oog scherp ziet: Kijk in je kamer naar een object. Als er nog behoefte is aan oogbeweging om alles van het object goed te zien, kies dan een verder gelegen of kleiner object. Net zolang tot je het object geheel kan overzien zonder oogbeweging. Meet de breedte van het object en de afstand tot je oog. Bij mij kwam dit eruit:

24/4/07 : - DE 3% DOET HET -

Wat je vaak meemaakt in muziek, boeken, film (alles tijd-kunst) is dat een bepaald deel je enorm beïndrukt. Dit deel is misschien maar 3% van het totale werk (muziekstuk, roman, film). De rest lijkt min of meer op "verpakking", het is niet inspirerend, maar dient alleen om die éne 3% voor te bereiden. Het beste is in dit geval als die sublieme 3% tevens het einde van het werkstuk is. Maar dat is zelden zo.
Het lijkt erop dat het geniale, het alles overstijgende in de wereld alleen kort bestaan kan. Dat een componist, schrijver niet in staat is deze grote bizonderheid het hele werkstuk te handhaven.

10/5/07 : - DE BLINDHEID -

Wat goede componisten, schrijvers, filmmakers, beeldende kunstenaars (bewust of onbewust) doen is: een uitzicht geven op de wereld, het bestaande, het universum waarin wij leven.
Om wat voor reden dan ook, is het niet mogelijk deze waarheid, of essentie zomaar te ervaren, te zien. Het lijkt zo te zijn: de mens kan het niet verdragen de realiteit te zien zoals die is. Alles is afgeschermd.
(Abraham bij het brandende braambos wordt aangeraden op blote voeten te gaan staan. Door het fysieke contact met de aarde is hij beter bestand tegen een ontmoeting met God.)
De toekomst: een langdurige ontwikkeling waarin geleidelijk aan het licht komt, hoe primitief en dom wij leven. Hoe groot de kloof is tussen wat is, en wat zou kunnen zijn. Ideologieën, zoals het communisme, werden hierdoor geïnspireerd, maar mislukten. (Wat ik nog altijd denk: als Frankrijk nou communistisch was geworden, of Italië, was het misschien wel gelukt. Maar Frankrijk had al één (of 2?) revoluties achter de rug.) Er zit niets anders op: steeds weer opnieuw proberen!

1/7/07 : - BEGIN VAN HET ZIEN -

Begin van al het zien is: het ontvangen van licht, via je ogen. Het licht zien, in diverse intensiteiten, is al een ervaring op zich. Zo ervaart een pasgeboren mens het wsch.

22/7/07 : - STAN BRAKHAGE OVER GELUID BIJ FILM -

Uit het boek "Essential Brakhage", fragment van een brief aan Ronna Page, Parijs. (1966)
"The more informed I became with aesthetics of sound, the less I began to feel any need for an audio accompaniment of the visuals I was making. I think it was seven/eight years ago I began making intentionally silent film. Although I have always kept myself open to the possibilities of sound while creating any film, and in fact made a number of soundfilms these last several years, I now see/feel no more absolute necessity for a soundtrack then a painter feels the need to exhibit a painting with a recorded musical background."

1/8/07 : - ONDAATJE OVER AUDIENCE -

Uit interview met Michael Ondaatje in "The Believer" aug. '07:
"Very early in my writing life I realized that if you 're going to write, the last thing you should think about is an audience. Otherwise you 're going to give the audience what they want as opposed to what you want to do or discover......"

2/9/07 : - NOGMAALS HET OOG -

Kijken heeft te maken met zowel het oog als de hersenen. Alles wat met het kijken samenhangt is een complexe combinatie van physieke processen in en achter het netvlies en cognitieve acties in het hersendeel wat aan het oog verbonden is.
Al die dingen, zoals:
- nabeelden
- de extreem lange tijd die het duurt om ogen aan duisternis aan te passen (dit is een chemisch proces).
- dat beweging aan de randen van het gezichtsveld zeer goed waargenomen wordt.
- dat je, als je oog vastzet (fixeert), al het beeld verdwijnt*. (Kikkers oa. doen dat om vliegende insecten op te merken). *behalve dat wat verandert in het beeld.
Het is zó complex en heeft iets magisch!

12/10/07 : - VIRIGINIA WOOLF OVER SCHRIJVEN -

"Breng jezelf in een zo onbewust mogelijke staat. Als een visser die aan de rand van een diep meer in dromen verzonken ligt, terwijl zijn hengel boven het water hangt."
(Uit een artikel van Esther Gerritsen, Cicero/Volkskrant 12/10/07).

24/10/07 : - HOE WERK IK -

Ik heb nooit een bedoeling met mijn films.
Ik heb een techniek, en denk: daarmee zou ik misschien dit, of dat, mee kunnen doen. Ik sla een bepaalde richting in, zonder te weten wat ik verder zal ontdekken. De weg is vol met kronkels, afwijkingen naar links of rechts, steeds bepaald door wat ik zie en ontdek. Tegen het einde blijkt er iets te ontstaan wat een betekenis heeft; er is iets uit het onbekende boven gekomen...

8/11/07 : - VAN VAAGHEID NAAR HELDERHEID -

Ordening kan nooit van buiten opgelegd worden, maar moet voortkomen uit het beeld zelf (voorzover dat al bestaat). Tempo, verandering, ontwikkeling ontstaat door het al gemaakte te laten spreken. De maker moet aandachtig luisteren en dan uitvoeren wat hij denkt te hebben gehoord. Door dit steeds in stappen te herhalen komt het werk verder.

Dit is een wet die voor alle vormen van kunst geldt, en even zeker als de zgn. natuurwetten, bv. de wet van Ohm:
V = I x R, en zal over miljoen jaar nog gelden. Het interessante hier is dit: de helderheid van de wet staat in contrast met de vaagheid van het onaffe beeld: het gefluister wat eruit voortkomt is nauwelijks te horen. Bij het in stappen verder gaan verandert het vage in helderheid, sprekendheid. Iets onuitsprekelijks is hoorbaar of zichtbaar geworden.

12/12/07 : - DE KUNST-TAAL -

Uit een interview met de Congolese choreograaf Faustin Linegekula in Vlkskr. 12/12.
"Ik geloof trouwens dat elke kunstenaar in een buitenlandse 'onbegrijpelijke' taal creëert. Een goed kunstenaar zoekt onbekende wegen."

15/1/08 : - LEEFTIJD VAN FILM -

Ik ben met een kunstvorm bezig, die nog nauwelijks geboren is, die feitelijk nog niet bestaat in de vorm die hij zou moeten hebben. Film, cinema, bestaat iets meer dan 100 jaar. Vergelijk dit met muziek, dichtkunst: 110 jaar is heel kort!

12/2/08 : - VERANDERING VAN KIJK -

Het was lenteweer. Ik liep door een straat van mijn postdistrict, en zag een vrouw op de stoep staan, zichtbaar genietend van de komende lente. Toen ik klaar was met bezorgen ging ik even op een bankje in de zon zitten. Toen ik over het plein daarnaar toe liep kwam ik langs een bankje met daarop 3 van die typisch Turkse vrouwen: allemaal een hoofddoekje, vormloze plompe lijven, en onbenullige pantoffels aan hun voeten. De vrouwen stonden even later op en toen ze naderbij kwamen hoorde ik ze ineens zingen! Het was een meerstemmig prachtig gezongen liedje, mijn gevoel voor hun veranderde op slag. Helaas zongen ze wel erg zachtjes en bescheiden. De oudste van de drie lachte naar mij toen ze passeerde, ze had mijn aandacht opgemerkt.

11/5/08 : - NATUUR IN DE STAD-1 -

Paar dagen geleden aan de Heemraadsingel: een meeuw valt een nest waterkipjes aan, rooft één van de pasgeboren kuikentjes en vreet die 10 meter verder op. Ik geloofde mijn ogen niet. Later viel een andere meeuw aan, maar zonder resultaat. Het enige verweer van de kipjes bestond uit zo hard mogelijk schreeuwen, maar dat levert niet veel bescherming. De natuur is wreed, ze vreten elkaar op. Vandaag zat ik 1½ uur bij de vijver in het Langerakpark. Plotseling verscheen er een visdiefje, die in prachtige, grote bogen boven het water rondvloog. Z’n kop met lange dunne snavel verandert af en toe van stand, om goed in het water te kij-ken. Als hij denkt iets te zien verandert zijn vliegen in een zeer druk fladderen, waarbij hij probeert op dezelfde positie te blijven. Dat kan bv. een havik moeite-loos en perfect, maar een visduifje niet. Ik heb daar wel eens eerder een visdiefje bezig gezien. Die ving wel een vis. Daar-bij duikt hij in verticale positie in het water.

25/5/08 : - JE HOEFT NIET NAAR DE DIERENTUIN -

Heemraadsingel, plm. 11 uur. Ik zie ineens een paar aalscholvers in het water. "In", want ze hebben geen waterdichte veren zoals andere zwemvogels en zakken daardoor net als zwemmende mensen diep in het water. Ze zijn zeer actief bezig met duiken en komen regelmatig boven met (bingo) een vis. Het zijn er vier. Opvallend is dat ze een groepje vormen en vaak tegelijk duiken. Ik moet denken aan "synchroon-zwemmen." Aan de oever staat een reiger er naar te kijken. Hij loopt mee als de aalscholvers zich verplaatsen naar een andere plek. Maar hij doet een beetje raar! Trekt zijn lange, enorm dunne hals samen tot een "S"-vorm, lopend langs de waterkant. Het lijkt of hij boos is! Op die aalscholvers, bekend als veelvraten, die zijn vissen opeten. Ineens zie ik nog een reiger, en dan nog twee, totaal al vier, allemaal gericht op de aalscholvers. Soms vliegen de reigers laag over de plek waar de scholvers aan het duiken zijn. De aalscholvers doen me aan Jules Deelder denken: zwart pak, en strak achterover gekamd brilliantine-haar, zeer actief gedrag. Reigers, maar vooral aalscholvers, waren vroeger zelden te zien, en dan alleen op het platteland. (Er was een aalscholver-kolonie in het Naardermeer. Die kon je vanaf een bootje met verrekijker bekijken, dichterbij dan een paar honderd meter mocht niet.) En nu zitten ze in de stad! En het mooiste misschien: dit is allemaal zonder subsidie gebeurd.

4/6/08 : - HET MEDIUM COMPUTER -

De beeld-mogelijkheden met de computer zijn wsch. even uitgebreid en groot als de wereld, of het totale universum. Hier loop ik dan rond, en haal er misschien maar 1% uit! Maar dat is dan toch al wat.

17/6/08 : - NATUUR IN DE STAD-2 -

Het was een bizondere dag, want windstil. Ook boven in de lucht, zodat de wolken stilstonden. Waarschijnlijk daardoor kon je ze soms van vorm zien veranderen. Ook zag ik er nieuwe ontstaan, uit het niets, of omgekeerd verdween er gewoon een. Na de postbezorging zat ik in het nabije plantsoen. De zitbanken staan rondom een met steenslag geplaveide vlakte. Daarop groeit een verrassende hoeveelheid plantjes, allen klein, gedrongen. Grassprietjes, mini-paardebloemen, compacte madeliefjes en meer. Ondanks dat over hun gelopen en gereden wordt houden ze stand en hebben ze zich uitgebreid. Eén van de plantensoorten ken ik uit mijn tijd als klein jongetje in Smilde. Ik pluk er eentje: kort en gedrongen, met compacte bolvormige bloempjes eraan die langzaam van groen, geel worden. Even kapot wrijven: ja, dezelfde geur als 60 jaar geleden. (Ik krijg ideëen over het maken van een uit meer vakjes bestaand doosje, elk vakje gevuld met een andere geur. Zo zou je een "geur-melodie" kunnen maken). Ik blijf nog even zitten. De hele begroeïing daar voor mij op de grond doet me denken aan een landschap ergens in Midden-Afrika: de meeste grond kaal, maar hier en daar een boom of planten-groepjes, en mooi door alle variatie. Maar dan. Ineens verander ik in een geweldige reus die op een enorme houten bank zit. Minstens 500 meter toren ik daar boven het aardoppervlak en kijk... Later zit ik thuis bij mijn achterraam te schrijven. Boven de boomkruinen nog steeds de roerloze lucht. De wolken zijn in omvang toegenomen en hangen daar als enorme grijs-witte massa's. Ergens daartussen een kleintje in de vorm van een "T". En ja, deze is bezig op te lossen. Bizonder, meer dan 60 jaar oud, maar nooit eerder gezien.

29/6/08 : - BEWEGING EN STILSTAND -

Het omgekeerde van: "beweeg de cactus" (zie boven) is het volgende: Je wil door een heg of andere dichte omheining kijken (zoals van de straat door de heg van diergaarde Blijdorp). Dat gaat alleen als je beweegt, het oog splitst het zichtbare in twee delen: - dat wat verandert, - en dat wat hetzelfde blijft Door de beweging van je hoofd wordt de omheining weggefilterd en hetgene erachter wordt zichtbaar!

1/7/08 : - OPTOCHT SURINAMERS -

Vandaag toen ik met de post bezig was op de 's Gravendijkwal. Er klonk wat getrommel, wat langzaam luider werd. Even later zag ik het begin van een enorme stoet, lopend, met af en toe een open vrachtwagen ertussen met tafels, stoelen met mensen erop. Het was indrukwekkend dus ik stak de straat over om het aan de overkant van dichtbij te kunnen zien. Het was tgv. de herdenking van de afschaffing van de slavernij in Suriname, dit jaar 145 geleden. Dat werd me verteld door een paar opgewonden dames, zelf ook surinamers. Alle vrouwelijke deelnemers waren gekleed in prachtige jurken, in verschillende stijlen, je zag meer kleuren dan die van de regenboog. In de stoet waren hier en daar groepen met trommels, hier vnl. mannen, voorop iemand met een sportfluitje tussen zijn lippen. Dus een audio-visueel spektakel! Hier en daar werd zag je een oude vrouw in een rolstoel, die werd voortgeduwd. Die wilde dat gebeuren beslist niet missen. De hele stoet was zeker 1 km. lang, meer als duizend mensen. Aan de kleding en zo kon je zien dat het hier niet meer om arme mensen gaat. Het is meer een demonstratie, denk ik, met het doel dat oude verleden om te zetten, bv. om van je af te schudden dat je betovergrootvader de naam "Bakboord" werd gegeven door de slavenhouder. De vitaliteit van deze mensen is indrukwekkend. Ik was blij in de stad te wonen, want alleen hier gebeuren zulke dingen.

28/10/08 : - PLAS -

Ik loop met de post in de Bellevoyestraat-hoog. Er begint een regenbui. Ik schuil in een portiek. Juist daarvoor ligt een regenplas op het trottoir. Ik heb niets te doen, moet wachten. Houd me bezig met naar de plas te kijken. waar je aan zou kunnen zien of de bui al mindert. Dat duurt nog even. Maar naarmate ik langer naar de plas staar zie ik daar interessante verschijnselen. De erin vallende druppels vormen, soms wel, soms niet, een luchtbel. Naarmate het langer regent schijnen er méér luchtbellen te ontstaan. Doorsnede is van een paar mm. tot 1 cm. De tijd dat ze blijven varieert van tussen een seconde-fractie tot 3 seconden. Op elk punt waar een regendruppel valt ontstaan cirkelvormige golven die zich uitbreiden. Zo ontstaat een totaal van interessante, complexe bewegingen: een chaos die toch orde heeft. Mijn oog denkt de ene keer de golfjes vnl. omhoog te zien gaan, maar even later weer omlaag. De luchtbellen verplaatsen zich in diverse richtingen, kris/kras, puur toeval. Als de bui mindert loop ik verder met de post.
Ik heb een prachtige film gezien, op de grond geprojecteerd.

27/11/08 : - WERKWIJZE -

Mijn werk komt tot stand in twee aparte, gescheiden werkgebieden.
1. Analyse, programmeren, berekenen, getallen.
2. Intuïtief, gevoelsmatig, visueel.
Met (1) begin ik en zoek iets waarna ik nieuwsgierig ben. Waar ik van denk: dit heeft de potentie interessante beelden te maken.
(2) begint daarna, als ik geloof met het inmiddels geschreven programma uit de voeten te kunnen. Als dat inderdaad zo blijkt hoef ik niet meer terug naar (1) en begin met het ontwikkelen van de basisbeelden in de film, die ergens midden in de film een plaats krijgen. Dit begint met losse beelden van waaruit ik de potentie van beweging, afwisseling en verandering probeer te ontdekken.
Vanuit dit midden van de tijd ga ik dan naar voren en achteren. Op dat moment moet ik ook schatten wat de lengte van de film zal zijn.
Ook komt in die werkfase vaak een associatie naar voren, een thema: (bijv.: een zwerftocht door een oerwoud, een tocht vanuit het verre heelal naar het binnenste van de aarde, of een verbeelding van het (tijdelijke) leven: geboorte, groei en bloei, aftakeling)
Deze thema's zijn voor mij geen doel, maar middel. Ze helpen mij de koudheid van de abstractie te verdragen an alles levend te houden.

20/12/08 : - ZWERM -

Gisteren fietste ik van de supermarkt naar huis. Het begon net donker te worden. Bij de hoek met de Heemraadsingel bewoog iets groots in de lucht. Het was een grote groep vogels (spreeuwen), een stuk of duizend zeilden daarboven door de lucht. Ik moest denken aan een ritueel, een feest wat ze daar aan het vieren waren. Soms vlogen ze in één grote groep, waarvan de vorm continue veranderde. Dan splitste zich een deel eraf, of er waren enkele vogels die buiten de groep gingen vliegen.
Een wolk van zwarte punten, die dikker, dunner of platter werden afhankelijk van wat de hoek was van de vogels naar je oog. De vlucht was afwisselend vliegend (vleugelgewapper) of zeilend (vleugels stil), zodat die zwarte punten oscilleerden of rustig waren. Dit allemaal in grote stilte, met onder op straat al het verkeer en voetgangers. Niemand keek ernaar.
Zelf was ik maar wat apart gaan staan, om te voorkomen als halve gare gezien te worden. De afloop was onverwacht en plotseling. De hele groep verdween achter een flatgebouw en kwam niet terug.
(Dezelfde avond op het NOS-journaal: Mensen ergens in noord-Nederland die lást hebben van spreeuwen. Ook daar zwermen ze rond, laten poep achter, wat de bewoners heel erg vinden. Ze willen dat de overheid er iets aan doet, en lijken er totaal geen gevoel voor te hebben.)

20/12/08 - 2 : - ABSTRACT/CONCREET -

Wat een gedoe altijd over abstract en concreet. Alles is abstract. Het abstracte is wat je uit het zichtbare haalt als visueel, puur visueel. Dat is alles. Het abstracte is het muzikale in de zichtbare wereld.

18/1/09 : - IDEE (1) (DIMENSIES EN NULPUNT) -

Ik zit op de bank en kijk naar de "Baby-dansjes" die boven op de schoorsteen hangen. Het zijn 9 A4-tjes (z/w -prints)
3 x 3 tegen elkaar. Het zijn Lissajou-figuren, gemaakt op mijn oude Amiga in '92. Door de opstijgende warme lucht van de kachel wapperen ze een beetje. Ook een dansje.
Dan krijg ik wat ideëen: Ik heb hier alleen de x- en y-dimensie gebruikt. Wat zou ik kunnen doen met de kleurdimensies? Een combinatie van vorm en kleur. Niet grafisch (alleen lijnen) zoals wat ik nu zie.
De dynamiek van de kleur kan ik me voorstellen, bv. een deel van de kleurenkubus (Dat deel dan óók weer gestuurd door een Lissajou-functie.)
(Maar de vorm?! (later.))
De kleur: 3 dimensies (x, y, z) voor de positie in het deel van de kleurenkubus.
Dan nog een dimensie: de grootte van het kubusdeel (ook een kubus).
Nu hebben we al 4 dimensies, maar het beeldvlak is monochroom over zijn hele oppervlakte.
(Misschien is dat genoeg, als er al 4 dimensies zijn). Maar ik moet even kijken of ik toch vorm een rol kan laten spelen. Wat zou kunnen: - een lijnstuk (recht) met als parameters: lengte, positie, hoek. Misschien ook nog: kromming. Dat is met de laatste erbij: nog weer 4 dimensies.
Hoe gaat het dan: Bv. 40 lijnen tegelijk in één beeld. Elk volgend frame wordt de oudste lijn weggelaten, en een nieuwe toegevoegd.

Ik kan dit nu niet verder uitwerken. Maar heb ineens gezien hoe het werkt: als je niet eerst op het nulpunt komt: "er is niks", kun je niet iets nieuws ontdekken. Het "er is niks" is moeilijk te dragen.

28/2/09 : - IDEE (2) (WHEELS) -

"Wheels: ± 25 foto's van verschillende autowielen. Die bestaan uit 3,4,5,6,7,8,9 soorten vwb. de rotatie-symmetrie, het aantal spaken. Telkens 3 á 4 over elkaar heen leggen in de R-, G-, B-laag en de intensiteitslaag van een pic.
(Dit idee van autowielen stamt nog uit mijn Vrije-Akademie-tijd, 1976)

20/4/09 : - FILMMAKEN IS ALS.. -

Filmmaken is net als een tocht met rugzak: je gaat maar langzaam vooruit en het is zwaar.

3/5/09 : - INSTRUMENT VOOR LICHT-COMPOSITIE -

Het oude idee was: een stuk of 10 grote driehoekige spiegels ( /__\ of \--/ ) in een groep op verticale staken buiten in een weiland in de polder zetten, zo, dat de spiegels (verschillende) delen van de lucht zouden weerkaatsen.
Nu: Hetzelfde maar met kleine spiegels op een horizontaal plankje. De spiegels overlappen elkaar, zijn van verschillende grootte , en kunnen op licht verschillende hoeken worden ingesteld (kogelgewrichtjes er onder). Hiermee op een open terrein gaan zitten en een compositie maken van de verschillende luchtweerspiegelingen.

31/5/09 : - ABSTRACT VERSUS CONCRETE -

A few days ago I read an article about Edgard Varèse. He was a phycisist from origin, born in Paris, but became worldwide known as a composer of modern music in the first half of the previous century.
Regarding the time he made his compositions he belonged to the category "very modern". He used electronics and tape-recorded sounds as a source for his music and called this: "organised sound". Criticists, writers about music, named his work "musique concrète" because of use of existing sounds. In this view the usual music was seen as abstract, and his music as concrete.

with abstract film we are in a just opposite position: usual film consists of images from the real world, abstract film uses images from an imaginary world.

But ís this an opposition?
There is more resemblance than opposition: in both cases the drive behind the work is: to explore unknown areas, to discover new possibilities, to expand the area of the discipline.

19/6/09 : - WAT IS KUNST -

Iedere echte kunstenaar werkt in de 1e plaats voor zichzelf. Het gaat niet om roem, ook al kan dat een aantrekkende werking hebben. Het gaat om leven en dat uitdrukken op één of andere manier. Kunst is ontdekken en dat naar buiten brengen in welke vorm dan ook. Kunst is ervaren en dat uitdrukken in een vorm die dan voor anderen ontvankelijk is.

6/7/09 : - IDEE (3) (REFLECTIE-BOL) -

Het oude idee, toen ik met foto's maken begon: (1973 of -75): een soort refelctie-bol maken die de totale omgeving weergeeft.
Nu het volgende idee: een grote geometrische constructie, eem multi-vlak, die dicht bij de vorm van een bol komt, en daar van binnen uit met evenveel beamers als er vlakken zijn, de opname's die op één en dezelfde plek in alle richtingen gemaakt zijn, synchroon projecteren.
De toeschouwers kunnen er omheen lopen.

9/10/09 : - HET ONTSTAAN VAN SPACE-MODULATION -

Mijn film Space-Modulation (1994) is ongeveer als volgt ontstaan: Ik woonde in het dorp Haastrecht. 1976 Of zo had een strenge winter. In het vlakke, dikke, doorzichtige ijs op de poldersloten zag ik witte cirkels, op verschillende diepte in de ijslaag. (Dit zijn door het ijs ingesloten gasbellen).
Begin jaren negentig moest ik daar aan terugdenken. Ergens in mijn werkkamer lagen wat glazen platen, waar ik hier en daar witte cirkelvormige stickers (die ook ergens lagen) op plakte, en vervolgens maakte ik er een stapeltje van, zodat er iets ontstond wat leek op wat ik destijds in het ijs had gezien. Een mooi, driedimensionaal gezicht.
Daarna heb ik dat uitgewerkt. Met gebruik van zwart naaigaren en witte kraaltjes. Een totaal van 14x14 = 196 kraaltjes worden daarin volgens een bepaald patroon verdeeld over 8 lagen van verticaal gespannen garens, zodat een 3-dimensionaal beeld ontstaat. De titel van de 4 objecten die ik op deze manier maakte is: "ideal chaotic square flower" (1-4). Weer later (ik werkte toen al een paar jaar met een Amiga-computer) kreeg ik het idee zo'n 3-D beeld in de computer om te zetten in bewegend beeld, waarbij de 8 lagen frame-voor-frame naar voren komen. Dat werd Space-Modulation.

31/10/09 : - IK HOU VAN AFSTAND -

Ik hou van afstand, zeg ik altijd.
Dit geldt ook voor mijn film-werk. Die afstand wordt gemaakt door het virtuele instrument in de vorm van het computerprogramma.
Deze afstandelijkheid-behoefte hebben boekenschrijvers ook. De afstand (het scherm waarachter zij zich verbergen) wordt veroorzaakt door de taal, in de geschreven vorm.
Bij mij is ook sprake van een taal, een computer-taal.
/ Nu nog een vergelijking van taal met Fourier-transformatie.
Zoals een geschreven woord in het hoofd van de lezer wordt omgezet in een beeld of een ervaring, zo wordt een frequentie in de Fourier-transformatie omgezet in een beeld.
Ik "schrijf" een film.

1/12/09 : - EXPERIMENTEREN / ONTDEKKEN -

Verder dit: 2 sleutelwoorden: 1. experimenteren 2. ontdekken. Het eerste is nodig voor het tweede. Ontdekken is: zichtbaar, waarneembaar maken van iets wat tot dan toe niet gezien kon worden. (Het gaat stukje bij beetje, het verruimt de positie van de mens in het universum.)

7/12/09 : - PERFECTIE / GEBREK -

De mens is gebrekkig, het dier is perfect.
De taal is gebrekkig, het beeld is perfect. Maar dat wil niet zeggen dat het gebrekkige onder het perfecte staat.

6/1/10 : - ANALYSE / COMPOSITIE -

Analyse en compositie. Twee tegenovergestelde bezigheden, beiden interessant.
Analyse: het uit elkaar halen van een complex geheel, om het beter te begrijpen en vooral: te beheersen. Compositie: het samenstellen of -voegen van losse onderdelen om tot een mooi, speciaal, opwindend geheel te komen.

14/1/10 : - WAAR GAAT DIE FILM OVER? -

"Deze film gaat over..."
En dan dubbele punt, verder niets. Wat ik maak is niet in woorden uit te drukken.
Het zijn meer: verschijnselen, zoals bv. in de natuur: wolkenluchten of dingen als het noorderlicht, een onweersbui of dingen die ooit bij het ontstaan van het heelal te zien waren. Het gaat alleen over kijken. een kijk-ervaring met licht, kleur en tijd.

8/2/10 : - WERKMETHODE -

Werkmethode? Je gaat op de bank zitten, of beter nog: liggen, en denkt aan wat je net daarvoor of gisteren of vorige week gemaakt hebt. Gewoon je aandacht richten. En zo krijg je met wat geluk een goede inval over hoe het verder moet.
Kiezen tussen wat je afstoot of aantrekt is niet moeilijk. Eigenlijk is werken niets doen, alleen maar gewone concentratie

5/3/10 : - DE INVAL -

En hier komt het op aan: wachten op de inval!
Die komt op blijkbaar willekeurige momenten.
De inval, een idee over hoe dit en dat er uit moet zien, en wáármee dat te maken is, is altijd veelvoudig en niet monomaan. Als een klein complex balletje.
Dus altijd hopen op de goede inval, je weet niet wanneer en hoe die komt.
Zoals Cartier-Bresson die zijn ogen voortdurend op scherp had, altijd de camera bij zich had, rondliep, rondreisde totdat hij iets zag.
Foto klaar.

1/9/09 : - WERKMETHODE-2 -

Als je een computer gebruikt om beelden te maken ontmoet je wel eens wantrouwen.
Je ziet mensen denken: "Ja, makkelijk zat, je zoekt wat software, drukt op wat toetsen
en klaar is kees"
Daarom deze uitleg over hoe ik het doe.
De programma's die ik gebruik heb ik van A - Z zelf geschreven. Daarbij gebruik ik de programmeertaal C, de meest transparante computertaal, en ook de snelste. C staat van alle computertalen het dichtst bij de machinetaal van de computer. Een computer-processor kan alleen maar werken met de machinetaal, waarin hij een enorme vloed aan getallen te verwerken krijgt. Een deel daarvan wordt doorgezonden aan de grafische kaart die de ontvangen getallen omzet in een schermbeeld.
Tot zover de technische kant.
Het programma wat ik schrijf kun je vergelijken met een machine: een apparaat, zelfgebouwd.
Ik begin dus met het ontwerpen van die machine, met het idee: Hé, die zou interessante beelden kunnen maken. Dat lukt natuurlijk niet altijd, zodat ik opnieuw moet beginnen met een ander ontwerp. Als het wel lukt, bekijk ik de "machine" van allerlei kanten, (laat hem van alles doen) om te ontdekken waar hij goed in is. Zo begint er een idee te ontstaan over wat voor beelden "het programma", "de machine", op kan leveren. Als de resultaten mij bevallen, probeer ik door wijzigingen in het programma de boel te verbeteren, probeer er uit te halen wat erin zit. Het is dus een dialoog tussen mijzelf en het programma en ik moet beslissen over de output: het bewegende beeld, de ruimtelijke compositie, de kleurverhoudingen, de ontwikkeling in de tijd, etc.
Je kunt ook een pen, kwast, beitel, of spuitbus gebruiken om kunst te maken.
Maar wsch. door mijn grote belangstelling voor natuurkunde en techniek en fabrieken die ik van jongs af aan heb gehad is het zo gelopen als het is.

9/9/10 : - ONDERZOEKEN -

Een belangrijk deel van mijn computer-filmwerk is ook onderzoek.
Nl. het uitvinden van hoe je met (al bestaande) technische middelen nieuwe, nog niet bestaande beeldsequenties kan maken.
Bijvoorbeeld: de in software bestaande technieken zoals Fourier-transformatie en Cellular Automatons.

2/10/10 : - WERKMETHODE-3 -

(Uit een stuk in de Volkskrant dd. 1/10/10 met gesprekken tussen Anna Enquist en Co Westerik).
"Ze vinden elkaar in het praten over techniek, het ambacht van hun werk - het schrijven, het tekenen en schilderen. Het wachten soms, tot je de juiste vorm te pakken hebt.
Het evenwicht tussen het weten wat je wilt maken en het open blijven staan voor onverhoedse invallen, daar gaat het om."
Enquist: "Vooraf te veel plannen is niet goed, want dan wordt het een invuloefening, maar te weinig plannen is ook niet goed, want dan dreigt de stuurloosheid".

Vervolg:
Wat in de toekomst komt binnenvallen.