EXPERIMENTELE FILM IN GOUDA

Goudse Courant, 27-4-1984, by Jan Janssens


Al sinds 1978 worden er in Gouda activiteiten ontplooid op het gebied van de experimentele film. Toch zullen slechts weinigen met deze kunstvorm in aanraking zijn gekomen. Om verklaarbare redenen, overigens. Want de enige experimentele filmmaker die Gouda rijk is heeft zich tot nu toe niet echt op de voorgrond gemanifesteerd. Maar daar gaat wat aan veranderen. Bart Vegter, de cineast in kwestie, is vastbesloten om meer naar buiten te treden. Hij heeft inmiddels twee producties op zijn naam en een derde film is in de maak. Kortom het is de hoogste tijd om nader kennis te maken met deze Goudse filmmaker, en met zijn werk. We zochten hem op in zijn woning aan de Keizerstraat.


Ingenieur

Bart Vegter (44) is geen "echte" Gouwenaar. Hij werd geboren in Ferwerd, is van origine derhalve een Fries. Hij bracht zijn jeugd door in Drenthe, waar hij ook de middelbare school doorliep. Vervolgens ging hij naar de TH in Eindhoven. In 1965 studeerde hij daar af als electrotechnisch ingenieur. Nadat hij de militaire dienst vervuld had was Vegter een tiental jaren werkzaam in het bedrijfsleven en het onderwijs. Daarna ging hij zich volledig wijden aan de opvoeding en verzorging van zijn twee kinderen, en werd hij, zoals hij het zelf zegt "huisman".


Cine-workshop

In 1975 begon Vegter met het filmen. Eerst nog vrijblijvend, maar al gauw tamelijk serieus. Van 1976 tot 1978 bezocht hij de cine-workshop van de Vrije Akademie in Den Haag. Daar maakte hij kennis met diverse technieken en verdiepte hij zich in de verschillende vormen van het filmmaken. In maart 1981 kwam zijn eerste film gereed, HORIZONTALEN genaamd.

Bart Vegter op het dak van zijn huis in Gouda, 1984

Een jaar later volgde de tweede productie: IN NEED OF SPACE. Vegter noemt zijn films experimenteel of ook wel abstract."Het zijn onderzoeken op het gebied van elementaire processen en vormen", aldus Vegter."Het gewone filmgebeuren associeert iedereen met drama. Mijn films staan daar lijnrecht tegenover. Ik zoek bewust het hele elementaire. Ik hou van het hele eenvoudige." De films zijn uitingen van deze hang naar eenvoud. HORIZONTALEN bijvoorbeeld gaat over licht en duister, over licht en beweging. Het basisidee van deze film wordt door Vegter aldus verwoord: "Het gefilmde object is heel eenvoudig: een aan één kant begrensd wit vlak. Door dit vlak te bewegen en door een achtvoudige belichting van de film ontstaat een beeld van horizontale banen in diverse tinten grijs."
Ook in te tweede film manipuleert Vegter met dergelijke elementaire zaken. Hierin spelen de kleuren rood en blauw, en kubusvormen, een belangrijke rol. Bij het maken van deze film heeft Vegter de muziek van Steve Reich, de bekende minimal music componist, als uitgangspunt genomen. Minimal art is een stroming in de moderne kunst, waarin de expressie van het hele kleine, subtiele verschil centraal staat.
De tweede film is gemaakt m.b.v. animatietechnieken. Dat wil zeggen dat elk beeldje afzonderlijk belicht is. Vegter spreekt niet graag van animatiefilms, omdat men deze term vaak ten onrechte in verband brengt met tekenfilms: "De naam experimentele film is beter en geeft ook meer van zowel de intenties als de resultaten weer".


Primitief

Beide films werden geheel uit eigen middelen gefinancierd. Daartoe moest Vegter noodzakelijkerwijs wel heel zuinig te werk gaan. De omstandigheden waaronder hij pleegt te werken kunnen zonder overdrijven als primitief bestempeld worden. Zijn toch al niet zo royale slaapkamer fungeert tevens als studio. Deze wordt met zwart landbouwplastic verduisterd als het nodig is. Een oude Bolex-camera, die om de halve minuut nog aangeslingerd moet worden legt alles op het bekende celluloid vast.


Derde film

De eerste twee films zijn bij diverse gelegenheden vertoond. De film HORIZONTALEN maakte zelfs deel uit van het programma van de Dutch avantgarde filmmakers dat enkele maanden in de Verenigde Staten in roulatie is geweest.
Ruim een jaar geleden is Bart Vegter met zijn derde film gestart, die de titel CONSEQUENCES zal krijgen. In deze film zullen de zes vlakken van een kubus centraal staan. In tegenstelling tot IN NEED OF SPACE zal deze film niet op bestaande muziek gebaseerd worden maar zal de muziek aan het beeld aangepast worden. Het is de bedoeling dat de muziek speciaal voor de film gecomponeerd wordt.
Omdat het hele project te kostbaar is om uit eigen portemonnaie te betalen heeft Vegter bij de provincie aangeklopt voor subsidie, en hoopt hij eveneens op enige ondersteuning uit de gemeentekas.
Een bedrag van ongeveer f 10.000 is nodig om de plannen te kunnen realiseren. Dat lijkt misschien veel voor een film die slechts twaalf minuten duurt maar relatief gezien valt het erg mee. Zij die enigszins op de hoogte zijn van de kosten die het maken van een film met zich mee brengt kunnen dat beamen. Mede daarom heeft Vegter er goede hoop op dat de subsidies loskomen.